W strukturze patologii układu kostno-stawowego wiodące miejsce zajmuje choroba zwyrodnieniowa stawów - około 70% przypadków przypada na jej udział. Z podobnym problemem najczęściej borykają się osoby po 50. roku życia, ale pierwsze objawy choroby pojawiają się nawet u osób młodych. Choroba ta ma poważne znaczenie medyczne i społeczne, ponieważ w wielu przypadkach staje się przyczyną niewydolności funkcjonalnej w wieku produkcyjnym.
Wiele osób wie o takiej patologii jak artroza stawów, ale nie każdy pacjent rozumie, dlaczego się rozwija, jak się objawia i co jest potrzebne do walki z chorobą. A zwiększona świadomość i ostrożność mogą zapobiec występowaniu i postępowi szkodliwych zmian.
Powody
Choroba zwyrodnieniowa stawów charakteryzuje się rozwojem procesów zwyrodnieniowych i dystroficznych we wszystkich tkankach stawowych: chrząstce, kości podchrzęstnej, więzadłach, mięśniach i ścięgnach. Choroba jest uważana za jedną z „towarzyszy starzenia", ponieważ często dotyka starszych pacjentów. Ale czynnik wieku nie jest jedyną przyczyną deformacji artrozy. Pochodzenie choroby jest dość niejednorodne i wynika zarówno z zewnętrznych, jak i wewnętrznych rodzajów patologicznego wpływu na organizm.
Dla każdego pacjenta istnieją pewne czynniki ryzyka, które przyczyniają się do wystąpienia patologii stawowej. Dlatego przyczyny artrozy łączą następujące warunki:
- Ciężka praca fizyczna.
- Bezczynność.
- Urazy pourazowe.
- Dysplazja stawów.
- Zapalenie (zapalenie stawów).
- Nadwaga.
- Niedobór estrogenów w okresie menopauzy.
- Choroby tarczycy.
- Konsekwencje operacji na stawach.
- Dziedziczność.
Jak widać, w rozwoju artrozy pośredniczą czynniki heterogeniczne, które w większości przypadków mają charakter mechaniczny lub wymienny. W tym przypadku styl życia pacjenta i jego zawód mają niemałe znaczenie, ponieważ na artrozę często cierpią ładowarki, pracownicy fizyczni i sportowcy.
Przyczyny artrozy są dość zróżnicowane, charakteryzują się lokalnym wpływem na stawy i ogólnym wpływem na organizm.
Mechanizm rozwoju
Normalną funkcję stawu zapewnia harmonijna praca wszystkich jego struktur. Ale głównym składnikiem każdego stawu jest chrząstka. Zapewnia amortyzację i jest odporny na nacisk na staw. Tkanka chrzęstna składa się z komórek (chondrocytów) i macierzy, której głównymi substancjami są proteoglikany i kolagen.
Jeśli obciążenie stawu przekracza dopuszczalne, najpierw występują zaburzenia strukturalne w chrząstce. Proteoglikany utrzymujące pasma kolagenu są tracone, co zwiększa wrażliwość tkanki na wpływy zewnętrzne. Procesy destrukcyjne zaczynają przeważać nad syntezą. Ułatwia to zmniejszenie trofizmu chrząstki, gdy płyn maziowy zawiera niewystarczającą ilość składników odżywczych. Brak równowagi odnowy tkanek wspierają reakcje zapalne i zaburzenia hormonalne.
Wszystko to prowadzi do ścieńczenia chrząstki, staje się ona szorstka i traci elastyczność. Ze względu na wzrost leżącej poniżej tkanki kostnej zwęża się przestrzeń stawowa i tworzenie się osteofitów - narośli marginalnych. Błona maziowa pogrubia się, więzadła pogrubiają się i skracają, a funkcja mięśni jest zaburzona.
Procesy patologiczne w stawie rozwijają się stopniowo, ale nie przechodzą bez śladu. Zaburzenia w chrząstce i innych strukturach nieuchronnie wpływają na obraz kliniczny choroby zwyrodnieniowej stawów.
Klasyfikacja
Artroza, podobnie jak inne choroby, ma pewne odmiany. Należy to wziąć pod uwagę w klinicznej klasyfikacji choroby. Patologia jest pierwotna, gdy rozwija się w zdrowych stawach, lub wtórna, gdy pojawia się na tle innych chorób. W przypadku, gdy nie można ustalić przyczyny, mówią o idiopatycznej chorobie zwyrodnieniowej stawów. W zależności od liczby zaangażowanych stawów rozróżnia się następujące odmiany:
- Monoartroza.
- Oligoartroza - dotyczy nie więcej niż 2 stawów.
- Poliartroza - dotyczy 3 grup stawowych.
Jeśli proces patologiczny ma charakter uogólniony, możemy mówić o porażce prawie wszystkich stawów ciała, w tym kręgosłupa, w którym obserwuje się spondylarthrosis. W takim przypadku choroba może przebiegać w postaci guzowatej lub guzkowej.
Ważne jest, aby zrozumieć, jakie procesy zachodzą w stawie i odpowiednio ocenić ich nasilenie. Dlatego pamiętaj, aby wziąć pod uwagę etap artrozy. Nie zależy od przyczyny i zależy od zmian patologicznych w tkankach stawowych:
- Etap 1 - zapalenie błony maziowej, utrata zdolności chrząstki do wytrzymywania obciążenia.
- Etap 2 - zniszczenie tkanki chrzęstnej, wzrost kości, dystrofia worka stawowego.
- Etap 3 - deformacja kości, przykurcze, niestabilność stawów.
Obecność oznak zapalenia powinna również znaleźć odzwierciedlenie w klasyfikacji. Dlatego rozróżnia się chorobę zwyrodnieniową stawów z zapaleniem błony maziowej i bez niej. Ponadto ważny jest stan funkcjonalny stawu, który determinowany jest stopniem niewydolności:
- 1 stopień - tymczasowe ograniczenie funkcji.
- Stopień 2 - niepełnosprawność.
- 3 stopień - niemożność samoobsługi.
Wszystkie te cechy powinny znaleźć odzwierciedlenie w diagnostyce choroby zwyrodnieniowej stawów, ponieważ są one ważne dla późniejszej terapii.
Objawy
Wśród patologii stawowych objawy artrozy mają dość namacalną specyfikę. Rozwijają się stopniowo, ale systematycznie postępują, prowadząc do ograniczenia aktywności fizycznej pacjentów. Dlatego szczególnie ważne jest podejrzenie choroby na czas, aby móc zatrzymać jej rozwój, a także zapobiegać powikłaniom.
Kontaktując się z lekarzem, analizowane są przede wszystkim skargi pacjentów. A przede wszystkim ludzie martwią się bólem stawów. Ale z artrozą, w przeciwieństwie do innych patologii, takich jak zapalenie stawów, mają następujący charakter:
- Mechaniczne - występują na tle obciążenia i zmniejszają się w spoczynku.
- Rozpoczęcie - pojawienie się bólu wiąże się z początkiem ruchu (chodzenie).
- "Mysz stawowa" - okresowe ostre bóle z blokadą stawu, spowodowane naruszeniem błony maziowej między powierzchniami chrzęstnymi.
Początkowo pacjenci mogą odczuwać jedynie nieznaczny dyskomfort w stawach, któremu towarzyszy uczucie zmęczenia. Ale z czasem przeradza się w ból. A jeśli na początkowych etapach martwi się po obciążeniu, to w przyszłości - podczas ruchu, aw zaawansowanych przypadkach staje się stały, pozostając nawet w spoczynku iw nocy.
Oprócz bólu pacjenci mają inne objawy artrozy. Mają one charakter zarówno subiektywny, jak i obiektywny, obejmując następujące cechy:
- Sztywność w stawach rano nie dłużej niż 30 minut.
- Uczucie chrupania (trzeszczenia) podczas ruchu.
- Deformacja okolicy okołostawowej.
- Ograniczenie mobilności.
Przy artrozie rąk podczas badania można zauważyć charakterystyczne formacje w okolicy paliczków bliższych i dalszych - guzki Boucharda i Heberdena. Uczucie dotkniętych chorobą stawów jest często bolesne. Jeśli powstają przykurcze, częściej dochodzi do utrwalenia niektórych części kończyn w pozycji zgięcia.
Wyraźny charakter choroby zwyrodnieniowej stawów prowadzi do znacznego obniżenia poziomu aktywności fizycznej pacjentów, co pociąga za sobą obniżenie jakości ich życia.
Diagnostyka
Aby zrozumieć, dlaczego rozwija się obraz kliniczny, konieczne jest potwierdzenie patologii stawów. Można to zrobić, przeprowadzając niezbędne badanie diagnostyczne, które obejmuje metody instrumentalne i laboratoryjne. Przede wszystkim starają się dostrzec zmiany strukturalne w dotkniętych obszarach, ocenić ich nasilenie i rozpowszechnienie. Niezbędne jest również określenie zaburzeń metabolicznych w organizmie, które stały się korzystnym tłem dla wystąpienia artrozy. Dlatego kompleks ankiet składa się z następujących działań:
- Radiografia.
- Rezonans magnetyczny.
- Procedura USG.
- Artroskopia.
- Biochemiczne badania krwi (widmo hormonalne, markery stanów zapalnych, metabolizm wapnia, testy reumatyczne).
Po badaniu wymagana będzie konsultacja z ortopedą-traumatologiem, która pomoże ukształtować właściwą taktykę leczenia dla każdego pacjenta.
Leczenie
Konieczne jest kompleksowe leczenie artrozy stawów. Oznacza to, że w celu złagodzenia stanu pacjenta stosuje się wszystkie dostępne środki terapeutyczne. Ale musisz zrozumieć, że ich skuteczność zależy bezpośrednio od czasu leczenia. W przypadku zaawansowanych postaci choroby środki konserwatywne niewiele pomogą. Wyraźny i trwały wynik można uzyskać dzięki wczesnemu leczeniu. W leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów stosuje się następujące metody:
- Terapia medyczna.
- Fizjoterapia.
- Fizjoterapia.
- Masaż.
- Operacja.
Jakie fundusze są odpowiednie dla konkretnego pacjenta, decyduje lekarz. Wybór dokonywany jest na podstawie wyników badania i indywidualnych cech organizmu.
Najlepszy efekt leczenia można uzyskać, rozpoczynając korekcję we wczesnych stadiach choroby, kiedy dopiero zaczynają się pojawiać pierwsze objawy.
Zalecenia ogólne
Ponieważ w rozwoju zmian zwyrodnieniowych w stawach pośredniczy zwiększone obciążenie, najpierw konieczne jest zmniejszenie mechanicznego wpływu na tkankę chrzęstną. Aby to zrobić, powinieneś przestać nosić ciężki, intensywny trening sportowy. Aby odciążyć staw, odpowiednia jest każda metoda - od chodzenia z laską po specjalne ortezy mocujące. Ale nie można całkowicie zrezygnować z ruchów, należy dawkować aktywność fizyczną. Chodzenie na krótkie dystanse, pływanie są przydatne.
Prawidłowe odżywianie odgrywa ważną rolę w korekcji zmian artrozowych. Dieta pomaga poprawić stan chrząstki, ale jest też głównym składnikiem walki z nadwagą. Pacjentom zaleca się spożywanie chudego mięsa i drobiu, ryb, zbóż; musisz wzbogacić dietę o świeże warzywa i owoce, zioła. Ale w zamian powinieneś powstrzymać się od wędzonych, pikantnych, tłustych potraw, marynat i marynat. Lepiej zwrócić uwagę na pokarmy bogate we włókna kolagenowe, elastynę i żelatynę: galaretki mięsne, haszysz, galaretki, galaretki owocowe.
Terapia medyczna
Tradycyjne leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów rozpoczyna się od przyjmowania leków. Stosując różne leki można wyeliminować nie tylko objawy choroby, ale także wpłynąć na mechanizmy jej rozwoju. Jest to szczególnie ważne w przewlekłej patologii zwyrodnieniowej stawów, gdy konieczne jest uzyskanie efektu modyfikującego strukturę tkanki chrzęstnej. Ogólnie zalecane są następujące leki:
- Niesteroidowy środek przeciwzapalny.
- Chondroprotektory.
- Naczyniowy.
- Witaminy i przeciwutleniacze.
- Metaboliczny (estrogeny, hormony tarczycy).
Przy silnym bólu w artrozie można wykonać dostawowe zastrzyki glikokortykosteroidów. Ale takie leczenie powinno być krótkotrwałe, ponieważ przy długotrwałym stosowaniu leki hormonalne mają odwrotny skutek - stymulują procesy dystroficzne. Terapię systemową należy łączyć z lekami miejscowymi.
Przyjmowanie leków na chorobę zwyrodnieniową stawów odbywa się na zalecenie lekarza i pod jego kontrolą. Niedozwolone jest samodzielne stosowanie jakichkolwiek leków.
Fizjoterapia
Metody oddziaływania fizycznego pomagają wyeliminować ostre objawy patologii stawowej. Wraz z lekami mogą zmniejszać nasilenie bólu i stanu zapalnego, a także stymulować procesy biochemiczne w samej chrząstce. W kompleksowym leczeniu artrozy stosuje się następujące procedury:
- Elektroforeza.
- Leczenie ultradźwiękowe.
- terapia falowa.
- Magnetoterapia.
- leczenie laserowe.
- Błoto i hydroterapia.
Takie metody wpływają nie tylko na staw, ale także na otaczające tkanki. Przyczynia się to do aktywacji krążenia krwi, poprawy procesów troficznych oraz osłabienia przykurczów mięśniowych. Wiele elementów lecznictwa uzdrowiskowego ma ogólne działanie prozdrowotne. Ale jednocześnie nie należy zapominać o przeciwwskazaniach do fizjoterapii: choroby zakaźne, nowotwory, patologia sercowo-naczyniowa, niewydolność nerek, krwawienie, ciężki stan pacjenta.
Fizjoterapia
Ważnym aspektem nielekowej terapii choroby zwyrodnieniowej stawów jest terapia ruchowa. Wiadomo, że metabolizm tkanki chrzęstnej jest wyraźnie uzależniony od czynnika mechanicznego. Ale jego siła musi być odpowiednia. Dopiero wtedy procesy wzrostu przeważają nad destrukcją. Dlatego gimnastyka jest wskazana dla wszystkich pacjentów z chorobami stawów. Ale dla każdej osoby opracowywany jest własny zestaw ćwiczeń - biorąc pod uwagę lokalizację i ciężkość zmiany, a także ogólny stan ciała.
Podczas zajęć nie można dopuścić do pojawienia się bólu. Ćwiczenia wykonywane są w wolnym tempie i dopiero po wyeliminowaniu ostrych objawów. Unikaj nagłych ruchów o dużej amplitudzie, które mogą powodować dyskomfort. Wychowanie fizyczne powinno odbywać się pod nadzorem lekarza, a po zdobyciu niezbędnych umiejętności można rozpocząć ćwiczenia domowe.
Gimnastyka lecznicza jest integralnym elementem korekcji procesów zwyrodnieniowych i dystroficznych w stawie. Tylko regularne zajęcia mają pozytywny wynik.
Masaż
Aby poprawić stan układu mięśniowo-szkieletowego, pokazywane są sesje masażu. Ręczne oddziaływanie na stawy pozwala osiągnąć rozluźnienie spazmatycznych grup mięśni, pobudzić krążenie krwi w tkankach miękkich i przygotować je do ćwiczeń aktywnych (przed ćwiczeniami terapeutycznymi). Masaż klasyczny obejmuje następujące elementy:
- Głaskanie.
- Sproszkowanie.
- Ugniatanie.
- nacisk.
- Prasowanie.
Często łączy się to z ruchami biernymi w dotkniętych chorobą stawach. Czas trwania terapii ustala lekarz i może wynosić od 7 do 15 sesji.
Operacja
Jeśli zaawansowane stadia choroby zwyrodnieniowej stawów nie pozwalają na uzyskanie pożądanego efektu środkami zachowawczymi, istnieje potrzeba leczenia chirurgicznego. Jego istotą jest zastąpienie stawu sztucznym - artroplastyką. Operacja ta wykonywana jest w sposób otwarty iw znieczuleniu ogólnym. Po jego zakończeniu należy poddać się rehabilitacji, która rozpoczyna się jak najwcześniej. A w wyniku interwencji chirurgicznej pacjent może całkowicie pozbyć się artrozy i powrócić do aktywnego życia. To prawda, że operacja nie jest dostępna dla wszystkich.
Choroba zwyrodnieniowa stawów to powszechny problem, który wymaga szybkiego i aktywnego rozwiązania. Aby nie rozpocząć choroby i mieć nadzieję na powodzenie środków zachowawczych, leczenie należy rozpocząć jak najwcześniej. Pozwoli to na uniknięcie zaostrzeń, zapobiegnie progresji zmian w stawach i maksymalnie przywróci zdolności funkcjonalne układu mięśniowo-szkieletowego. W przeciwnym razie trzeba będzie rozważyć korekcję chirurgiczną.